Turcia și generalii
Apr 5th, 2012 by admin
A început procesul celor doi supraviețuitori, dintre liderii, care au organizat lovitura de stat din 1980 din Turcia. Atunci Ankara a trecut pe un curs politc dominat de conducerea militară a armatei.
Lovitura de stat din 1980 a fost ultimul şi cel mai sângeros act din șirul loviturilor de stat din Turcia. Celelalte au avut loc în 1960 şi 1971. În 1997 militarii au forțat regimul turc aflat la putere să demisioneze și să organizeze noi alegeri.
Cei doi sunt: fostul şef al Statului Major General, generalul Kenan Evren (94 de ani), cel care a condus lovitura de stat şi, ulterior, țara între 1982 – 1989, şi fostul şef al forţelor aeriene, generalul Tahsin Sahinkaya(86 de ani). Ei sunt judecaţi pentru crime împotriva statului, pentru campania lor de represiune, în care sute de mii de oameni au fost reţinuţi, 300 au murit în închisoare, dintre care 171 au murit torturați, iar 49 de persoane au fost executate. Moartea tânărului de 17 ani, Erdal Eren, spânzurat pentru uciderea unui soldat i-a îngrozit pe turci, la vremea respectivă.
Potrivit lui Evren, lovitura de stat a restabilit ordinea în mijlocul haosului şi violenţei politice, şi a menţinut caracterul laic al guvernului la un moment cînd exista o ameninţare în creştere a islamismului fundamentalist islamist, după revoluţia iraniană.
Actualul prim-ministrul Recep Tayyip Erdogan este adesea criticat de conservatorii seculariști că încearcă să instaureze un guvern islamist prin reformele sale care au redus influenţa militarilor, au reorganizat sistemul judiciar şi rescriu Constituţiei.
Guvernul turc a reușit să dejoace recent, in 2010, un complot al militarilor a cărui țintă era o nouă lovitură de stat. Mai mulți ofițeri superiori și generali au fost arestați.
Arestarea unor generali, acuzaţi că puneau la cale răsturnarea guvernului, a repus pe tapet relaţia spinoasă politic-armată. Numit „Lovitura de ciocan“, complotul urmărea instaurarea haosului în ţară, urmat de intervenţia salutară a armatei, ce ar fi restabilit ordinea.
Planul cuprindea câteva moschei din Istanbul aruncate în aer, un avion militar turc doborât deasupra Mării Egee, Turcia adusă în prag de război cu Grecia… Sunt câteva dintre „ingredientele” complotului generalilor, dezvăluit, în ianuarie 2010, de „Taraf” un ziar independent de orientare liberală.
Povestea, ce ar fi trebuit să se încheie cu intervenţia armatei şi debarcarea guvernului Erdogan, produs al Partidului Dreptăţii şi Dezvoltării (AKP, islamist) a provocat o adevărată furtună în mediile politice turceşti. Deşi generalii au dezminţit planul, afirmând că era vorba despre un «exerciţiu militar de simulare», dezvăluirea din «Taraf» s-a lăsat cu arestări spectaculoase in randul militarilor si nu numai.
Un amendament constituţional din 2010 a ridicat imunitatea foştilor generali și a făcut posibile procesele împotriva acestora.
Turcia își continuă propriul drum spre a deveni o putere regională islamică prin reformarea statului și creșterea controlului asupra militarilor. Ankara îndeplinește pe zi ce trece criteriile de eligibilitate pentru un membru UE. Drumul este lung și anevoios.
Situația militară în zonă este critică. Siria este în război civil, Iranul face presiuni asupra Hezbollahului și Hamasului să atace Israelul, iar relațiile militare dintre Turcia și Israel sunt la cele mai joase cote din ultima decadă. Triunghiul Siria,Turcia Israel stă pe un butoi de pulbere iar Egiptul nu și-a rezolvat situația politico-militară și nu mai poate fi un mediator regional.
Va fi o tranziție liniștită la Ankara? Deocamdată da. Răspunsul alegătorilor turci este peste 50% favorabil actualei administrații.